جناب استاد علی دوست حفظه الله، نکته تاریخی مفیدی را ضمن سخنرانی خودشان درباره مقارنت آموزش و پژوهش در حوزه ها بیان کردند. در این سخن اشاره داشتند به اینکه برخی اعاظم واردات و تولیدات علمی خود را علی رغم ارزشمندی فوق العاده ننوشته اند و از این ناحیه حوزه های علمیه متضرر شده است و چه بسا مطالب علمی از دست رفته است.
اما قصه تاریخی:
سه فحل نجف یعنی مرحوم سید إسماعیل صدر و حاجی نوری (صاحب المستدرک الوسائل) و سید حسن صدر به قصد زیارت به کربلا رفته بودند و در این سفر نزد ملا فتح علی سلطان آبادی هم رفتند. در این مجلس ملا فتح الله آیه هفتم سوره حجرات را تفسیر کردند. اشتیاق این سه بزرگوار را که دیدند گفتند فردا هم بیایید تفسیر جدیدی از این آیه برای تان بگویم. تفسیرهای این آیه تا سی روز حدودا ادامه داشت. نکته این است که وزانت علمی این بیانات به حدی باید باشد که سه فحل و عالم شیعی را اقناع کرده بود.
اما مع الاسف هیچ چیز این از این گفتگوها ومذاکرات علمی این قریب به سی روز برجای نمانده است.
چه بسا تراث علمی حوزه ها که در سینه ها مانده و رد امانت به اعصار بعدی نشده است.
**
بنابر این وظیفه ثبت و تنسیق و ارسال مطالب علمی به جامعه علمی به عهده دانشوران حوزه است. این مهم نیاز به تمرین و یادگرفتن از سال های اولیه طلبگی دارد و مهم تر اینکه این فرهنگ باید هنجار و عادت علمی فراگیری در حوزه های علمیه شود.
متن این فایده منقول استاد علی دوست در زیر تقدیم می شود:
«فائده»:
حدث بعض الأعاظم [آقای ستوده می گفتند که نامه ای به آقای حکیم نوشتم که این بعض اعاظم که گفته بودید کیست؟ مرحوم حکیم پاسخ دادند که این بعض اعاظم مرحوم نائینی هستند و این نامه را مرحوم ستوده می گفتند که نزد خود داشتند] دام تأییده- أنه حضر یوما منزل الآخوند (ملا فتح علی قدس سره) مع جماعه من الأعیان منهم السید إسماعیل الصدر (ره) و الحاج النوری صاحب المستدرک (ره) و السید حسن الصدر دام ظله فتلا الآخوند (ره) قوله تعالى: (و اعلموا أن فیکم رَسولَ اللَّهِ لو یُطیعکم فی کثیر مِن الأمر لعنتم و لکن اللَّه حبب إلیکم الإیمان … الآیه) ثم شرع فی تفسیر قوله: تعالى فیها: حبب إلیکم … الآیه و بعد بیان طویل فسرها بمعنى لما سمعوه منه استوضحوه و استغربوا من عدم انتقالهم إلیه قبل بیانه لهم، فحضروا عنده فی الیوم الثانی ففسرها بمعنى آخر غیر الأول فاستوضحوه أیضا و تعجبوا من عدم انتقالهم إلیه قبل بیانه، ثم حضروا عنده فی الیوم الثالث فکان مثل ما کان فی الیومین الأولین و لم یزالوا على هذه الحال کلما حضروا عنده یوما ذکر لها معنى إلى ما یقرب من ثلاثین یوما فذکر لها ما یقرب من ثلاثین معنى و کلما سمعوا منه معنى استوضحوه، و قد نقل الثقات لهذا المفسر کرامات قدس اللَّه روحه.
حقائق الأصول ؛ ج۱ ؛ صص ۹۶و ۹۵ (حکیم، محسن، حقائق الأصول – قم، چاپ: پنجم، ۱۴۰۸ ق.)
منبع: کانال تلگرامی آموزش پژوهش و نگارش علمی
t.mi/mmf55@