کارآمدترین شیوه آموزش پژوهش کمّی

.

در حوزه‌های علمیه، پژوهش‌هایی که توسط طلاب انجام می‌شود در قالب تحلیل متن و به صورت کتابخانه‌ای است؛ اما تلاش مدیران حوزه‌های علمیه بر این است که پژوهش میدانی را نیز در پژوهش‌های طلاب وارد کند. ولیکن علی‌رغم تلاش مسئولان، این پژوهش، خیلی مورد استقبال طلاب قرار نمی‌گیرد که مهم‌ترین دلیل آن، سختی کار و نیاز پژوهش میدانی به فعالیت گروهی است

این را نیز لازم است تذکر دهم که هیچ‌کدام بر دیگری برتری ندارد، چون پژوهش میدانی برای تعیین وضعیت موجود است و پژوهش کتابخانه‌ای برای تعیین وضعیت مطلوب، پس مقایسه آنها کار صحیحی نمی‌تواند باشد.

برخی معاونان پژوهش استانی جهت انجام پژوهش‌های میدانی و گرفتن نتیجه‌ی بهتر از آن، برای طلاب پژوهشگر خود دوره آموزشی برگزار کردند. همه ایشان هم می‌گویند که هزینه سنگینی هم بابت آن پرداختند. اما غالب معاونان پژوهش اذعان دارند که این دوره انتظارات آنان را برآورده نکرده است و علی‌رغم بودجه گزافی که بابت آن هزینه کردند، به نتیجه مطلوب خود نرسیدند.

با توجه به تجربه این استان‌ها و به‌نتیجه‌نرسیدن این شیوه آموزش، پیشنهاد دیگری دارم. قبل از توضیح پیشنهادم، لازم است این نکته را یادآور شوم که این روش چند سال پیش تجربه شده و نتیجه خوبی هم داشته است.

اگر من جای این معاونان بودم، به جای اینکه دوره آموزشی برگزار کنم. با یک نهاد دولتی ارتباط می‌گرفتم و یک پروژه از آنها دریافت می‌کردم و کل هزینه پروژه را به یک نفر می‌دادم تا پروژه‌ها را انجام دهد، مشروط بر اینکه پنج نفر از طلاب را با خود همراه کند و در ضمن آن به طلاب آموزش دهد.

تنها یک مشکلی که شاید برخی از معاونان پژوهش حوزه خواهران مطرح کنند که مثلاً برای پژوهش‌های مسابقه رشد، موضوعات مشخصی وجود دارد. در پاسخ باید خدمت این بزرگواران مطرح کنم که موضوعاتی که رشد مطرح می‌کند، پیشنهادی است، ضمن اینکه شما می‌توانید موضوعاتی را از نهادهای دولتی بگیرید که با موضوعات رشد همخوانی داشته باشد. ضمن اینکه لازم است خدمتتان عرض کنم که اگر موضوعی که از یک نهاد دولتی گرفتید، را پس از پایان به آن نهاد ارسال می‌کنید و همچنین یک نسخه از آن را برای مسابقه رشد ارسال می‌نمایید.

با این روش، می‌توان به صورت کاربردی پژوهش میدانی را به طلاب آموزش داد. البته لازم است که این مسیر را سه مرتبه تکرار کرد، یعنی سه پروژه بدین شکل انجام شود و بعد از انجام سه پروژه با این روش، هر یک از این طلاب می‌توانند به تنهایی پروژه انجام دهند

البته، توصیه می‌کنم این طلاب، در پژوهش‌های بعدی نیز ارتباط خود را با استاد قطع نکنند، چون هر پژوهش اقتضاء خاص خود را دارد که شاید طلاب به راهنمایی و مشاوره نیاز داشته باشند. در این صورت، می‌توانید که برای راهنمایی و مشاوره استاد، هزینه‌ای در نظر بگیرید.