.
صادق اسمعیل درجانی
چکیده
اصل جواز و مشروعیت اشتراط در ضمن عقد، امری مقطوع و مسلّم است و لکن این بدان معنا نیست که این اشتراط به صورت مطلق و بدون هر گونه قیدی باشد بلکه شرع مقدس برای اشتراط در ضمن عقد، شرایطی را منظور نموده است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، عدم مخالفت هر نوع شرطی با کتاب و سنت است؛ اما از آنجایی که ملاک و معیار تشخیص شروط مخالف از غیر آن مورد اختلاف فقهای عظام بوده، لذا ما در این تحقیق کوشیدیم بعد از تبیین همه اموری که برای رسیدن به هدف اصلی مورد نیاز است، تعداد نه معیار و ملاک را که فقها در لابه‌لای کتاب‌ها بیان نموده‌اند را گرداوری و تبیین نماییم تا با ارائه آن برای کسانی که می‌خواهند در فقه و فقاهت دستی در کار داشته باشند ـ ان‌شاءالله ـ مفید فایده باشد؛ که ازجمله این معیارها: ارجاع به فهم عرف و یا این که اصل در شرط جواز است مگر نص خاصی بر خلاف آن بیاید و یا بعضی گفته‌اند اگر شرط مخالف با یک حکم کلی باشد حرام خواهد بود اما چنانچه با یک حکم جزئی مخالفت نماید اشکالی ندارد و یا بعضی بین حکم تکلیفی و وضعی تفصیل داده‌اند و بعض دیگر که تفصیلات بیش‌تری را بیان نموده‌اند.
کلیدواژه
شرط نامشروع، اشتراط، مخالفت، کتاب، سنت.
.