انتشار کتاب «آموزش مقاله علمی ترویجی»

.

در مقدمه کتاب آموزش پژوهش تمرینی تذکر دادم که طلاب گرامی، پس از فراگیری پژوهش تمرینی نباید در این نوع آموزش متوقف شوند، بلکه لازم است مسیر آموزش خود را در سطوح بالاتر ادامه دهند. در اینکه سطوح بالاتر از پژوهش تمرینی چگونه است، اختلاف نظر وجود دارد، و بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها نیز در این زمینه متفاوت هستند؛ اما من تصمیم دارم سراغ مقاله علمی ترویجی بروم و این سطح از مقاله را برایتان آموزش دهم؛ چرا که معتقدم مقاله ترویجی، حد فاصل مقاله تمرینی و مقاله علمی پژوهشی است. بر این اساس، کتاب حاضر، با عنوان «آموزش پژوهش ترویجی» خدمتتان ارائه می‌گردد.

در بحث آموزش، سراغ مقالات علمی پژوهشی نرفته‌ام، به این دلیل که تولید مقاله علمی پژوهشی بسیار مشکل است و با توجه به سختی آن، فاصله بسیار زیادی با مقالات تمرینی دارد. از این رو، نمی‌توان از طلبه انتظار داشت که پس از نوشتن مقاله تمرینی، بتواند مقاله علمی پژوهشی تولید کند. البته برخی معاونان یا اساتید از طلبه چنین انتظاری دارند و در برخی موارد خود طلبه تصور می‌کند با نوشتن یک یا چند مقاله تمرینی یا انجام چند تحقیق کلاسی توان تولید مقاله علمی پژوهشی را دارد؛ اما این تصور کاملاً اشتباه است. به همین علت توصیه می‌کنم برای اینکه پژوهش‌آموزان عزیز آماده نوشتن مقاله علمی پژوهشی شوند، بر اساس آموزش‌های این کتاب یک مقاله علمی ترویجی تدوین کنند و پس از این مرحله، یقیناً تولید مقاله علمی پژوهشی برایشان آسان‌تر خواهد شد.

در نتیجه، و برای آمادگی طلاب جهت تدوین مقاله علمی پژوهشی، نحوه نوشتن مقاله علمی ترویجی آموزش داده خواهد شد. هر چند بر اساس آیین‌نامه نشریات علمی، مصوب ۰۹/۰۲/۱۳۹۸ توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دسته‌بندی نشریات به «علمی ـ پژوهشی» و «علمی ـ ترویجی» حذف شد و تمام نشریاتِ معتبر با عنوان یکسانِ «نشریه علمی» شناخته می‌شوند؛ اما بر اساس بند ۵-۲ همین آیین‌نامه، «انواع مقالات علمی عبارتند از: مقاله پژوهشی، مروری، کوتاه، مطالعه موردی، روش‌شناسی، کاربردی، نقطه‌نظر، مفهومی، فنی و ترویجی». مقاله علمی ترویجی، یکی از انواع مقالات علمی محسوب خواهد شد که در نشریات علمی چاپ می‌شود.

مهم‌ترین نکته درباره این مرحله از آموزش پژوهش، وجه تمایز آن با مرحله گذشته است. من معتقدم آموزش پژوهش تمرینی برای هر طلبه‌ای به عنوان یک مهارت، لازم و ضروری است و همه‌جا گفته‌ام «این سطح از پژوهش لازمه حیات علمی هر طلبه است». اما پژوهش ترویجی به عنوان گام بعدی آموزش پژوهش، ویژه پژوهشگران است؛ یعنی اگر تصمیم دارید که از میان کارهای حوزوی، پژوهشگری را برای خود برگزینید و پژوهش کردن آن را به عنوان آینده کاری خود انتخاب کنید، این کتاب را مطالعه، و بر اساس آموزش‌های آن، گام بعدی فراگیر مهارت پژوهش را تمرین و کارورزی کنید. در غیر این صورت، دیگر ضرورتی ندارد که این مرحله از پژوهش را یاد بگیرید؛ زیرا اگر تصمیم دارید که ـ مثلاً ـ مبلّغ شوید، همان مقدار از مهارت پژوهشی که در پژوهش تمرینی فراگرفته‌اید برای شما کفایت می‌کند.

نکته دیگر اینکه کتاب حاضر بر پایه مطالب کتاب آموزش پژوهش تمرینی و در ادامه آموزش‌های آن نوشته شده است. به خاطر همین، توصیه می‌کنم در صورتی این کتاب را دست بگیرید و گام به گام با آن پیش بروید که قبلاً آموزش پژوهش تمرینی را مطالعه کرده، و حداقل یک مقاله بر اساس آن نوشته باشید.

توجه داشته باشید، برخلاف آموزش پژوهش تمرینی که بسیار ساده بود، از این مرحله به بعد، سختی پژوهش آغاز می‌گردد. این مرحله به مقداری سخت است که اگر به پژوهش علاقه نداشته باشید و یا هدفتان پژوهشگر شدن نباشد، سختی کار شما را از پژوهش دلزده می‌کند.

مهم‌ترین ویژگی‌ای که از این پس باید در خود ایجاد کنید، بالابردن قدرت تفکر است. اساس پژوهشگری بر تفکر است و پژوهشگری بدون تفکر به نتیجه نمی‌رسد. مراد من از تفکر این است که باید برای پژوهش خیلی ذهن خود را درگیر کنید؛ اما اینکه چرا و چگونه و بر روی چه مسائلی فکر می‌کنید، در متن کتاب آن را شرح خواهم داد.

این کتاب، همانند آموزش پژوهش تمرینی، پس از برگزاری چندین کارگاه، کارگاه نیمه‌تخصصی و مشاوره پژوهشی با محوریت مقاله علمی ترویجی نگاشته شده ، و همچنین، تجربه دبیری سه دوره جشنواره علامه حلی (رحمه الله علیه) استان مازندران و ارزیابی بیش از ۲۰۰ اثر در این جشنواره، پشتوانه تألیف این اثر است؛ چرا که تلاش شده تا روش‌های مطرح شده در کتاب، قبل از به رشته تحریر درآمدن، چندین مرتبه امتحان شوند تا از نتیجه آن روش اطمینان حاصل شود؛ اما از آنجا که هیچ کتابی بدون غلط نیست و هیچ روشِ پیشنهادی از طرف بشر، نمی‌تواند مدعی تمام و کمال باشد، از تمامی اساتید و پژوهشگران درخواست می‌کنم تا اگر نکته‌ای در مورد کتاب به ذهنشان می‌آید را از طریق راه‌های ارتباطی که در مقدمه کتاب ذکر شده است برای غنای بیشتر کتاب به نویسنده برسانند.

.

معرفی کتاب در سایتهای خبری: https://www.hawzahnews.com/news/1150002