.
سرکار خانم صالحی، دبیر اجرایی چهارمین همایش ملی کتاب سال بانوان، در پستی در کانال ایتا (@zemzemh60) و ویراستی (https://virasty.com/najmehsalehi) مینویسد:
میانهی بحث، مجری محترم بحث را به پست اداریام کشاند و گفت باتوجه به اینکه “دبیر پژوهشی دانشنامه زن مسلمان” هستید چقدر پژوهشها را کاربردی میدانید!؟ هر چند پاسخ ایشان را دادم اما کمی هم متعجب شدم چون توقع چنین سوالی را نداشتم! کاش میتوانستم با جرأت بگویم تمام پژوهشهای ما کاربردی است اما…
نکتهای که می خواهم عرض کنم، درباره جمله پایانی ایشان است که هر از چندگاهی از زبان مسئولان و دغدغهمندان نظام آموزش و پژوهش حوزه به گوش میرسد.
پژوهشهای ما در سه دسته خلاصه میشود:
الف. پژوهشهای تحصیلی
ب. پژوهشهای برای ارتقاء رتبه
ج. پژوهشهایی که پژوهشگران و اعضاء هیئت علمی پژوهشگاهها انجام میدهند
پژوهشهای تحصیلی، ویژه طلابی است که در حال تحصیل هستند.
قاعدتا از این پژوهشها نمیتوان انتظار کاربردی بودن داشت؛ زیرا با توجه به شرایطی که طلاب حوزههای علمیه دارند، یعنی در حال آموزش پژوهش هستند و همچنین دانش آنها به مقداری نیست که بتوانند آموزههای اسلامی را از استخراج و استنباط کنند، از ایشان انتظار کاربردی بودن پژوهش نمیرود.
چه بسا، پژوهشهای طلابِ درحالتحصیل، با توجه به دانش اندک ایشان در حوزه مبانی اسلامی، آنان را به راه ناصواب و حتی بدعت در دین بکشاند.
پژوهشهای برای ارتقاء رتبه، همانگونه که از نامش پیداست، برای ارتقاء رتبه است، یعنی اساتید و طلاب، برای ارتقاء رتبه، یا کسب مجوز برای دفاعیه رساله سطح چهار، مجبور میشوند که پژوهشی ارائه دهند و همین امر سبب میشود که خیلی به کاربردی بودن آن توجهی نداشته باشند؛ از همین رو، اساسا کاربردی بودن از آن انتظار نمیرود.
دقیقاً به همین خاطر است که مقام معظم رهبری در سخنرانی اخیر خود به این نکته اشاره کردهاند که: «مقالهی علمی را شرط ارتقاء هیئت علمی قرار دادن، به نظر من هیچ منطقی ندارد؛ یعنی واقعاً انسان نمیتواند این را هضم بکند. بنده در اینکه ما در مسابقهی علمی دنیا باید سهیم باشیم، شریک باشیم، شرکت کنیم، تردیدی ندارم، حتماً این کار باید انجام بگیرد؛ امّا اینکه ما همهی اساتید خودمان را و اعضای هیئت علمی دانشگاههای کشور خودمان را موظّف کنیم که اگر میخواهید ارتقاء پیدا کنید، باید بروید پیش فلان مجلّهی معروف دنیا یا مرکز علمی دنیا امتحان بدهید ــ مقالهنویسی یعنی این دیگر؛ یعنی مشخّص بشود رتبهی علمی شما از نظر فلان مرکز چه رتبهای است ــ من این را منطقی نمیبینم. بله، مقالهنویسی خوب است؛ اینکه تعدادی از اساتید مبرّز کشور در رشتههای خاصّ خودشان تحقیقات بکنند، مقالاتِ استنادیِ قابلِ توجّه در مطبوعات معتبر دنیا و مراکز علمی دنیا منتشر کنند، بنده با این کاملاً موافقم، این کار باید انجام بگیرد؛ امّا اینکه ما شرط ارتقاء را مقاله قرار بدهیم، یعنی این را تعمیم بدهیم به کلّ [اساتید]، این به نظر من کار منطقیای نیست.» (بیانات در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی، ۲۵/۷/۱۴۰۲)
البته، من منکر این مسئله نیستم که در میان دو دسته اول، پژوهشهای کاربردی و وزینی هم تولید میشود؛ اما نکتهای که گفتم، برای نوع پژوهشهای تحصیلی و نوع پژوهشهای با هدف ارتقاء رتبه است.
اما درباره پژوهشهای دسته سوم، تصور غیرکاربردی بودن برای آنها مشکل است؛ چون در این پژوهشگاهها، موضوعات پژوهشی توسط یک یا چند شورای پژوهشی بررسی میشود و در صورت داشتن شرایط، که یکی از آنها کاربردی بودن است، تصویب میشود.
پس، قطعاً موضوع پژوهش کاربردی است که توانسته مجوز فعالیت از آن مرکز پژوهشی را دریافت کند.
در نتیجه، من با حرف سرکار خانم صالحی و سایر بزرگوارانی که نگران کاربردی نبودن موضوعات پژوهشی هستند، خیلی موافق نیستم
سلام اطمینان خانم صالحی و بعضی بزرگواران بررسی بیشتری نسبت به این موضوع کاربردی نبودن پژوهش حوزه علمیه نمایند به درک سخن مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) دست خواهند یافت. خیلی ممنون از پست قابل توجهتون